Aborcja w Serbii jest dostępna ze wszystkich wskazań. De facto została zalegalizowana w 1977 roku (zarówno w Serbii, jak i w innych republikach ówczesnej SFRJ). Dostępne są też statystyki dotyczące rocznej liczby wykonywanych zabiegów.

Pod względem dostępu do aborcji, Serbia jest w grupie krajów o najbardziej liberalnych przepisach. Zgodnie z Konstytucją, „każdy ma prawo do swobodnego decydowania o narodzinach dzieci”.

Tym samym w Serbii aborcja dostępna jest:

* na żądanie (do 10 tygodnia ciąży)

Ponadto, po 10. tygodniu ciąży aborcja może zostać wykonana po uzyskaniu zgody ekspertów z zakładu opieki zdrowotnej.

Aborcja jest wtedy dostępna, gdy:

* ciąża jest wynikiem przestępstwa seksualnego jak gwałt czy kazirodztwo

* ciąża stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia matki

* z powodu wad płodu

* z przyczyn społeczno-ekonomicznych

Ponadto, zabieg terminacji może zostać w Serbii wykonany też po 20. tygodniu ciąży. W takich przypadkach wymagana jest jednak zgoda komisji etyki (wyjątek stanowi stan zagrożenia życia matki).

Terminacja jest dostępna dla osób powyżej 16. roku życia. Osoby młodsze muszą dysponować zgodą rodziców.

Ile aborcji wykonuje się w Serbii?

Z danych sprzed 12 lat wynika, że w 2008 roku w Serbii wykonywało się najwięcej zabiegów terminacji ciąży wśród wszystkich republik byłej Jugosławii. Najwięcej aborcji wykonano wówczas w okręgu północnobackim, zróżnicowanym pod względem narodowym/etnicznym (dominują Węgrzy stanowiący około 40 procent populacji, Serbowie stanowią około 27 procent, a Chorwaci – około 8 procent).

Z historycznych, przekrojowych statystyk wynika z kolei, że najwięcej, bo 193755 zabiegów aborcji wykonano w 1989 (w tym samym roku w Serbii urodziło się 91270 dzieci).

Liczba aborcji z roku na rok spada, co ma związek ze zwiększeniem świadomości na temat reprodukcji, stopniowym wprowadzaniem do szkół zajęć edukacji seksualnej (pierwszy program pilotażowy takich zajęć wystartował w Wojwodinie w 2012 roku) czy dostępnością do środków antykoncepcyjnych (w niektórych aptekach bez recepty dostępne są środki awaryjne).

Jeśli chodzi o najnowsze oficjalne statystyki – znalazłam te sprzed trzech lat. Wynika z nich, że w 2017 w Serbii wykonano 10378 aborcji (w tym też roku urodziło się 64894 dzieci).

Aborcja w Serbii a opinia publiczna

Z badania Pew Research przeprowadzonego w 2017 roku wynika, że 63 procent respondentów uznało, że aborcja powinna być legalna (29 procent ankietowanych stwierdziło, że powinna być legalna we wszystkich przypadkach, a 34 procent uznało za zasadną jej legalność w większości przypadków).

Jednocześnie 31 procent badanych uznało, że aborcja powinna być nielegalna (17 procent stwierdziło, że powinna być nielegalna w większości przypadków, a 14 procent, że powinna być nielegalna we wszystkich przypadkach).

5 procent ankietowanych nie miało sprecyzowanego zdania/odmówiło odpowiedzi.

Dostępność aborcji w Serbii

Aborcja jest dostępna w publicznych placówkach, a jej koszt pokrywa (w przypadku posiadania ubezpieczenia) system opieki zdrowotnej.

Zabiegi aborcji wykonuje się też w prywatnych klinikach. Ich koszt jest zróżnicowany i waha się od 150 do 400 euro. Biorąc pod uwagę, że średnie miesięczne zarobki w Serbii wynoszą (w przybliżeniu, na rękę) 500 euro, koszt zabiegu w prywatnej klinice przekracza możliwości wielu osób.

Jeszcze w pierwszych miesiącach roku 2020 dostęp do aborcji wykonywanych w państwowych ośrodkach był dobry. Jednak z uwagi na epidemię koronawirusa, dostęp do zabiegu (oraz innych świadczeń) jest w wielu przypadkach ograniczony. Problem ten dotyka w dużej mierze mniejszości, przede wszystkim mniejszość romską.

„Jedną z tych przeszkód jest fakt, że kobieta musi najpierw uzyskać skierowanie od lekarza, zanim pójdzie do ginekologa lub innego specjalisty w celu przeprowadzenia aborcji” – mówi cytowana w tym artykule Dragana Stojanovic, dyrektor wykonawcza Stowarzyszenia na rzecz Zdrowia Seksualnego i Rozrodczego Serbii (SRH).

Wizyta u lekarza podnosi ryzyko zakażenia Sars-Cov-2. Do tego, właśnie z powodu epidemii, wiele klinik nie wykonuje obecnie aborcji lub wykonuje je tylko w sytuacji zagrożenia życia (np. krwawienia).

Pigułka z wiedzą: https://gynopedia.org/Belgrade

Foto: @Kerryank, PixaBay lic. CC0