Czy po przyjeździe do Serbii trzeba się zameldować na policji? Czy w Serbii można zameldować się przez internet? Jak to wygląda? Ile kosztuje meldunek? Czy za brak meldunku można dostać karę? I najważniejsze: o co do kursywy nędzy w tym wszystkim chodzi?

Zacznijmy od początku.

Czy w Serbii trzeba się zameldować? Czy turystów obejmuje obowiązek meldunkowy?

Tak! Zgodnie z przepisami wszyscy cudzoziemcy – a więc i turyści z Polski – w ciągu 24 godzin od przyjazdu do Serbii w celu pobytu (nie tranzytu) mają obowiązek zameldować się (lub zostać zameldowani) na najbliższym komisariacie policji (lista komisariatów wraz z numerami telefonów jest dostępna tutaj – KLIK!) lub online (opcja dostępna od 2022 roku).

Teoretycznie, jeśli w trakcie pobytu turysta jeździ po kraju (na przykład kilka dni spędza w Belgradzie, kilka w Somborze, kilka w Nowym Sadzie itd.), za każdym razem powinien zameldować się w nowym miejscu i podać nowy adres. Ma na to 24 godziny od zmiany miejsca kwaterunku. Co więcej – jeśli w trakcie serbskich wakacji cudzoziemiec wybierze się na dwudniowy wypad do Chorwacji czy Albanii, po powrocie do Serbii musi zameldować się ponownie (w ciągu 24 godzin od kolejnego przekroczenia serbskiej granicy).

Jak można się zameldować w Serbii i ile to kosztuje?

Dobra wiadomość: zameldowanie jest bezpłatne.

Jeszcze lepsza wiadomość: w 2022 roku ktoś u góry wpadł na pomysł, że procedurę meldunkową można przeprowadzić też ONLINE!

* Jeśli korzystacie z noclegów w hotelach lub hostelach, obsługa załatwia kwestię meldunku za was (oczywiście, konieczne będą wasze podstawowe dane). Dla pewności warto dopilnować, że recepcja dopełniła formalności i meldunek zaklepała.

* Jeśli wynajmujecie kwaterę prywatną (na przykład mieszkanie przez airbnb), meldunek powinien dla was ogarnąć właściciel lub agent (najlepiej, jeśli uzgodnicie kwestię meldunku przed przyjazdem). Wielu „zawodowych” landlordów robi to online lub ma tak rozpracowaną sytuację na policji, że zameldowanie odbywa się bez obecności cudzoziemca. Właściciele mieszkań po prostu spisują wasze dane lub wypełniają przy was formularz i idą z nim na policję/uzupełniają wniosek online.

* Jeśli mieszkacie u znajomych – kiedy przyjechaliście do koleżanki, kolegi, dziewczyny, chłopaka itd. i będziecie mieszkać w jej/jego domu/mieszkaniu, także musicie się zameldować lub zostać zameldowani na najbliższym komisariacie (lub przez internet).

O obowiązku meldunkowym przeczytacie na stronie serbskiego MSW: http://www.mup.gov.rs/wps/portal/sr/gradjani/Informacije%20za%20strance/Prijava+boravista+stranca

Meldunek w Serbii. Jak wygląda procedura?

Najprościej i najszybciej melduek moża ogarnąć przez internet, za pośrednictwem rządowego serwisu euprava. Jak to wygląda?

Usługa dostępna jest wyłącznie dla użytkowników zarejestrowanych w serwisie eUprava i posiadających ważny certyfikat elektroniczny. Wnioskodawca – czyli osoba rejestrująca pobyt – może zarejestrować cudzoziemca albo pod adresem swojego zamieszkania, albo pod adresem posiadanej nieruchomości. W tym celu musi podać podstawowe dane osobowe zagranicznego gościa. 

Dodatkowo, w kwestionariuszu online wnioskodawca podaje adresy email – swój i cudzoziemca – na które w ciągu (zwykle) kilkunastu minut dostarczany jest dokumet potwierdzający zameldowanie. Dokument ten jest wystarczającym dowodem złożenia wniosku. Posiadając go w wersji elektronicznej nie trzeba pielgrzymować na policję. Nie ma też konieczności drukowania dokumentu.

Jeśli zameldowanie online nie jest z jakichś przyczyn możliwe – w ciągu 24 godzin od przekroczenia granicy należy pójść na najbliższy komisariat policji i wypełnić formularz (wzór dostępny tutaj: KLIK!).

Zwykle- choć to zależy od nastroju, doświadczenia i poziomu zbiurokratyzowania osoby obsługującej zgłoszenie – konieczna jest obecność landlorda/agenta (kogoś, kto potwierdzi, że mieszkacie tam, gdzie deklarujecie, że mieszkacie i że wszystko odbywa się za obopólną zgodą). Jeśli landlord lub agent nie może wam towarzyszyć na komisariacie (bo akurat gotuje dwadzieścia garów sarmy na wesele bratanka), możecie pokazać mundurowym potwierdzenie najmu (np. dowód rezerwacji na airbnb czy booking.com).

Mimo wszystko dobrze by było, gdyby (zwłaszcza za pierwszym razem) na policję poszedł z wami jakiś zaprzyjaźniony Serb, a to dlatego, że ze znajomością języków obcych wśród policjantów bywa różnie (ze wskazaniem na słabo).

Przy zameldowaniu drogą tradycyjną (czy raczej analogową) dostajecie z policji potwierdzenie meldunku na białej kartce (aka “Bela Karta”, dolna część formularza rejestracji). Karteczkę należy schować do paszportu czy portfela i mieć zawsze przy sobie. Przy wylocie/wyjeździe z Serbii należy oddać ją strażniczce lub strażnikowi (spojler alert: acz ci rzadko sami z siebie upominają się o białe kartki).

Możecie zameldować się okazując zarówno dowód osobisty, jak i paszport. W praktyce – z paszportem będzie łatwiej i szybciej. Dlaczego? Serbska biurokracja jest dziurawa, system rejestracji cudzoziemców niespójny, a w paszporcie jest pieczątka – czyli konkretna informacja, kiedy i gdzie wjechaliście do Serbii (i że zrobiliście to legalnie).

Proces rejestracji pobytu cudzoziemca na policji powinien (teoretycznie) zająć około godziny, niestety w niektórych przypadkach wprowadzenie danych z dowodu, potwierdzenie i przetworzenie ich może potrwać nawet kilkanaście godzin (zwłaszcza w niewielkich miejscowościach, gdzie jest mało cudzoziemców, na 10 policjantów przypada jeden komputer dostający zadyszki po odpaleniu pasjansa, a podczas próby otwarcia Internet Explorera doświadczający rozległego zawału). W takich przypadkach konieczna może okazać się powtórna wizyta na policji: pierwsza w celu zgłoszenia pobytu, druga – na przykład następnego dnia – po to, aby odebrać kwitek potwierdzający wasz meldunek.

Skąd się wziął obowiązek meldunkowy w Serbii?

Po co to wszystko? I tu zaczyna się absurd najczystszej wody. Pytaliśmy o to wielu serbskich znajomych, nikt nie potrafił z całą pewnością odpowiedzieć, skąd to, po co i po kij wciąż jest utrzymywane. Pojawiały się głosy, że chodzi o rozliczenia landlordów i hoteli ze skarbówką, że to po to, aby kontrolować turystów, albo że to prawny antyk z czasów Jugosławii. Jedno jest pewne – przepis jest stary. A dlaczego wciąż jest utrzymywany? Naszym zdaniem chodzi o kontrolę, podatki i łapówki. Tak, łapówki…

Co grozi cudzoziemcom za brak meldunku?

Po krótce: grozi kara, rozprawa, utrudnienia w kontakcie z serbskimi instytucjami państwowymi czy bankami itd.

Jednak…

Nikt nigdy nie sprawdzał, czy jesteśmy zameldowani: ani w samej Serbii, ani przy przekraczaniu granicy. Z drugiej strony nigdy też nie mieliśmy bliskiego spotkania z serbską policją (nie braliśmy udziału w bójce, wypadku, nikt nas nie okradł, nie znieważyliśmy publicznie serbskiego turbofolku…).

Kilka razy słyszeliśmy historie z trzeciej ręki o tym, że „służby” próbowały obowiązek meldunkowy weryfikować. Dwa razy słyszeliśmy też o karach za brak białej karty. Raz dotyczyło to wylotu z kraju (turystka wracająca do Chin miała dostać 500 dolców kary za brak meldunku), drugi raz, kiedy drogówka do kogoś tam się przyczepiła przy okazji kontroli (znajomy, który nam o tym opowiadał, stwierdził, że serbscy niebiescy chcieli w ten sposób wymusić od turysty łapówkę).

Szperając po tematycznych forach nie znaleźliśmy ani jednej historii o tym, że ktokolwiek został za brak meldunku ukarany. Nie oznacza to jednak, że takie kary się nie zdarzają. Przepis jest jasny: cudzoziemcy muszą się zameldować w ciągu 24 godzin od przyjazdu. I lepiej jest się tego trzymać – dla świętego spokoju i na wypadek, gdyby przyszło wam publicznie znieważać turbofolk, co niechybnie zakończyłoby się interwencją policji, prokuratora generalnego, Patriarchy Serbii oraz czterech pokoleń rodziny tego typka z gifa…

via GIPHY