Ile wynosi średnia, a ile mediana zarobków w Serbii w 2021 roku? W jakich zawodach można zarobić najwięcej, w jakich najmniej? Ile zarabiają programiści, ile handlowcy, ile nauczyciele, a ile pracownicy gastronomii? I dlaczego porównanie danych o aktualnych pensjach do sarmy, czyli lokalnych gołąbków, ma sens? (Nie, nie chodzi o skojarzenie, że forsa = kapusta, to by było za proste…)
Rok temu, przygotowując wpis o zarobkach i wydatkach w Serbii, przywołaliśmy słowa dwóch lokalnych polityków. Pierwszy – Zoran Đorđević, ówczesny minister pracy, zatrudnienia, weteranów i spraw społecznych – obiecywał w sierpniu 2020, że za pięć lat średnia pensja i emerytura w Serbii wyniosą (odpowiednio) 900 i 440 euro (czyli około 4100 i 2000 zł).
Deklaracje Đorđevicia przebił w ciągu zaledwie miesiąca Goran Vesić. Burmistrz Belgradu prognozował bowiem, że w 2025 średnie zarobki w serbskiej stolicy wyniosą co najmniej 1100 euro (około 5000 zł).
Tak było rok temu, kiedy średnie (lipcowe) zarobki wynosiły 83016 RSD brutto (ówcześnie około 3240 zł lub 706 euro), czyli 60029 RSD netto (wówczas około 2340 zł lub 511 euro). Warto przy tym zaznaczyć, że w sierpniu 2020 minimalna płaca wynosiła 22620 RSD (odpowiednik około 883 zł lub 193 euro) brutto.
A jak jest teraz?
Mając w pamięci hurraoptymistyczne deklaracje polityków o rychłym wzroście serbskich pensji, można by się spodziewać sporych skoków wartości w tabelkach. Z drugiej strony nie wolno zapominać o specyfice ostatnich miesięcy: mimo że w 2021 rząd nie wprowadzał aż tak drastycznych i długotrwałych restrykcji jak na początku pandemii, to i tak zaordynowane ograniczenia i ogólna sytuacja geo-ekonomiczno-polityczna mocno odbiły się na lokalnej gospodarce, a co za tym idzie – na cyferkach widocznych na serbskich paskach wypłat.
I tak: w czerwcu 2021 (ostatnie oficjalne dane) średnia serbska pensja brutto wynosiła 89793 RSD (około 3460 zł lub 765 euro), co na rękę dawało 65070 RSD (około 2510 zł lub 554 euro). Godzinowa płaca minimalna brutto wynosiła z kolei 183,93 RSD (około 7 zł lub niespełna 1,6 euro). W zależności od liczby dni w miesiącu, pracujący w pełnym wymiarze i za minimalną krajową Serb zarobił od 29429,8 RSD (1137 zł/251 euro) do 33843,12 RSD (1307 zł/289 euro) brutto.
Cały czas mówimy jednak o wartościach średnich. W przypadku płac o wiele lepsza jest mediana, czyli wartość środkowa. Na czym polega różnica?
Posługując się zaanonsowanym we wstępie porównaniem: wyobraźcie sobie serbskie gołąbki, czyli pyszną, soczystą, pulchniutką sarmę.
Sarma symbolizuje w tym przypadku średnią serbską płacę, która – przypomnijmy – aktualnie wynosi około 2500 zł na rękę.
Każdy może dziabnąć sarmy, ale świat jest skonstruowany tak, że niestety nie każdy będzie w stanie dobrać się do tego, co w sarmie najważniejsze, czyli do jej wnętrza.
Innymi słowy: jeśli szef wyżre całe mięsne nadzienie (zarobi np. 3700 zł), a jego pracownik zatrudniony na minimalną będzie musiał zadowolić się tylko kapustą (i pensją w wysokości 1300 zł) – to średnio, owszem, zarobią po 2500 zł na głowę, ale tylko jeden zakończy obiad nasycony, a drugiemu… no cóż, drugiemu do końca dnia będzie odbijało się kiszonką.
A gdyby ta sama sarma miała zobrazować medianę, to i szef, i pracownik zjedliby po tyle samo mięsa i kapusty. Bo mediana to wartość środkowa, pokazująca kwotę względem której połowa pracowników zarabia więcej, a połowa mniej.
Ale do brzegu… W sierpniu ubiegłego roku serbska mediana wynosiła 45736 RSD netto (czyli – według ówczesnego kursu – około 1785 zł lub 389 euro na rękę), w czerwcu 2021 wynosiła z kolei 49999 RSD (około 1930 zł/427 euro). Czyli połowa zatrudnionych w Serbii pracowników zarabiało mniej, połowa więcej.
Porównując ubiegłoroczne i tegoroczne średnie i mediany można zauważyć, że, a i owszem, wzrost wynagrodzeń jest widoczny. W przypadku średniej wynosi 5041 RSD (około 195 zł/43 euro), a w przypadku mediany – 4263 RSD (165 zł/36 euro). Obie wartości to wartości netto. Oznacza to, że z oficjalnych danych wynika, że o tyle więcej na czysto, w porównaniu z rokiem ubiegłym, Serbowie zarabiają w 2021.
A kto w Serbii zarabia najwięcej?
Tutaj pomocne dane podsuwa Serbski Urząd Statystyczny, który – niestety – nie operuje medianą, tylko średnia, ale to i tak coś.
Z danych serbskiego odpowiednika polskiego GUS wynika, że na najwyższe średnie zarobki w Serbii mogą liczyć – zaskoczenie! – pracownicy w branży IT (informatyka i komunikacja, czyli legendarni w pewnych kręgach programiści) oraz pracownicy branży finansowej, energetyki i górnictwa. Najgorzej mają się pracownicy gastronomii, w której czerwcowa średnia pensja miesięczna wynosiła 39379 RSD (około 1540 zł).
W zestawieniu (od najwyższych do najniższych zarobków) lista branż* prezentuje się tak:
– 134622 RSD (5245 zł) – Informacja i komunikacja
– 107085 RSD (4170 zł) – finanse i ubezpieczenia
– 96649 RSD (3770 zł) – wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych
– 95419 RSD (3720 zł) – górnictwo
– 82452 RSD (3214 zł) – działalność profesjonalna, naukowa i techniczna wymagająca wiedzy specjalistycznej
– 74734 RSD (2913 zł) – administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne
– 71103 RSD (2772 zł) – opieka zdrowotna i pomoc społeczna
– 63974 RSD (2499 zł) – edukacja
– 60676 RSD (2370 zł) – obsługa rynku nieruchomości
– 60216 RSD (2352 zł) – działalność usługowa związana z administracyjną obsługą biura
– 58527 RSD (2286 zł) – dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją
– 57965 RSD (2264 zł) – przetwórstwo przemysłowe
– 56811 RSD (2219 zł) – budownictwo
– 55830 RSD (2181 zł) – rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo
– 55013 RSD (2149 zł) – transport i gospodarka magazynowa
– 53521 RSD (2091 zł) – handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych i motocykli
– 52893 RSD (2067 zł) – kultura, rozrywka i rekreacja
– 47410 RSD (1852 zł) – pozostała działalność usługowa
– 39379 RSD (1539 zł) – usługi związane z zakwaterowaniem i usługi gastronomiczne
To dużo? Mało? Kwestia względna. Oczywiście, najprościej porównać serbskie zarobki do swoich. Tyle tylko, że takie porównanie nie będzie miarodajne, jeśli nie uwzględni się w nim chociażby kosztów życia. A te najlepiej ocenić samemu – jak nie osobiście, to wirtualnie, na przykład rzucając okiem na aktualne ceny w Serbii, o których pisaliśmy:
* przy tłumaczeniu nazw branż trzymaliśmy się nomenklatury PKD (Polska Klasyfikacja Działalności, https://www.biznes.gov.pl/pl/tabela-pkd)
Foto: PixaBay, @www_slon_pics, lic. CC
Przygotowanie tego artykułu zajęło nam bardzo dużo czasu. Jeśli Ci się spodobał – jest nam bardzo miło. Udostępnij go w swoich social mediach (możesz to zrobić korzystając z przycisków powyżej) lub kopiując adres URL.
Jeśli chcesz przedrukować (wykorzystać) dłuższy fragment lub całość wpisu – skontaktuj się z nami w celu uzyskania zgody.
